Ojee UWV!

UWV is al heel lang een van DE zorgenkindjes van Den Haag, de afgelopen 10 jaar en wanneer toekomstige kabinetten de uitvoering door UWV blijven laten verzorgen ook de komende 10 jaar. In de afgelopen jaren zijn tal van problemen ‘opgelost’ door de werkzaamheden met allerlei ‘veegwetjes’ bij UWV weg te halen. Zie het maar als op het eind van een schooljaar de onvoldoende vakken uit het rapport snijden zodat de student uiteindelijk toch met een mooie cijferlijst naar het volgende jaar kan.

De veranderingen zullen buiten UWV worden gelegd en daarom zullen er voor de uitvoering weer een aantal wijzigingen door de Kamers worden geloodst. Voorstellen die of demissionair of door een nieuw kabinet zullen worden ingediend; er zal gestemd worden voor het afschaffen van de lijsten met instromers in de WIA. Onderbouwing: logisch want veel werk voor UWV met een negatieve impact, een soort van ‘public naming and shaming’ wat niet meer van deze tijd is. Een ander nieuwsgevoelig item is het stopzetten van de terughaalactie van onterechte uitkeringen waarbij UWV er zelf met te late keuringen niet al te best op staat. Politiek en publicitair gezien handig en makkelijk scoren: financieel peanuts zonder risico want de rekening is gedekt en ook hier is er weer een bak werk bij UWV weggehaald. Voor het oog alleen maar winnaars dus de fractieleiders kunnen alle partijgenoten met een goed en gerust gevoel op ‘voor’ laten stemmen. Maar die af te schaffen regeltjes waren toch ergens voor bedoeld, dus zitten er dan nergens addertjes onder het gras? Noem het vanuit politiek perspectief maar voortschrijdend inzicht dus wat 5 jaar geleden nog goed was kan er nu gerust ‘uit’ en zolang de rekeningen door de Nederlandse werkgevers fluitend worden betaald is er niets aan de hand.

Is er eigenlijk wel een probleem?

Een deel van de aanstaande wijzigingen zijn ingegeven door de ophef in de pers en social media; UWV verstrekt voorschotten die later, heel veel later, na de (veel te late) keuring van de (ex)werknemer niet terecht blijkt te zijn. Gevolg; het verstrekte voorschot moet binnen een week of 2 worden terug betaald en daar ontstaat het probleem: de centjes zijn op. Complete gezinnen in de financiële problemen en daar zit demissionair Den Haag niet op te wachten, de afwikkeling van het andere akkefietje met de Belastingdienst ligt daar nog steeds redelijk zwaar op de maag. De oplossing was snel gevonden: UWV stopt per direct met invorderen en de rekening voor de verstrekte voorschotten wordt bij de werkgevers neergelegd. Die nota’s komen pas veel later en kunnen dadelijk niet meer gecontroleerd worden omdat de instroomoverzichten niet meer worden verstrekt, dat is een extra voordeel.

In de woestijn heeft roepen weinig zin

Het handjevol experts dat deze constructies begrijpt zijn (terecht) verontwaardigd maar zijn roepend in de woestijn. Kijk bijvoorbeeld naar de publicatie op LinkedIn op 13 september 2021 door Lex van den Heuvel: Is de menselijke maat terug bij UWV? Hij slaat de spijker op de kop en het neusje van de zalm qua Nederlandse connaisseurs Sociale Zekerheid sluit zich bij zijn visie aan: de overheid mag de rekening van een falend UWV niet voortdurend (ongegeneerd) bij de werkgevers neerleggen, niet met veegwetten en de rechterlijke macht niet (weer) voor de rugdekking te laten zorgen. Lex heeft helemaal gelijk en toch gaat het gebeuren. De hoop dat werkgevers massaal in actie zullen komen zal ijdel blijken want in de woestijn ben je roepende zonder gehoord te worden. Een kort overzicht van de kenmerken van de werkgevers die (zonder dat ze het weten en zonder dat ze het direct merken) in de toekomst het hardst door de nieuwe maatregelen worden geraakt:

• Werkgevers met een hoog langdurig en extra lang (2^e jaars) verzuim;
• Werkgevers met veel WIA-instromers;
• Werkgevers met veel (langdurige) ziektewet-uitkeringen.

Wat zijn juist bij deze (publieke) grote werkgevers (en de grote verzekeraars) op dit moment de meest favoriete onderwerpen wanneer het over verzuim en arbeidsongeschiktheid gaat?

• Preventie;
• Vitaliteit;
• Duurzame inzetbaarheid.

Gevolgen voor grote werkgevers 

Grote werkgevers zijn zonder de instroominformatie over de WIA (als de overzichten straks worden afgeschaft) financieel blind. Wanneer ze 2 jaar na de instroom in de WIA de eerste doorbelastingen van UWV krijgen wordt het steeds lastiger om de data op juistheid te controleren. Dus stel dat UWV de voorschotten die nu niet worden teruggevorderd straks wel aan de werkgever gaat doorbelasten dan is het maar de vraag of er voor een bezwaarprocedure voldoende beschikbare informatie is. En hoewel een dergelijke doorbelasting onterecht en onjuist is zijn de voorspellingen realistisch dat het wel gaat gebeuren. 

Hoewel het paradoxaal lijkt zijn het juist de organisaties die nu vooral inzetten op het meest populaire oplossingenpakket: Preventie, Vitaliteit en Duurzame Inzetbaarheid (hierna PVD) die door de nieuwe maatregelen het hardst worden geraakt. Dit komt omdat geen van deze instrumenten een oplossing is of biedt voor de aanpak van het bestaande verzuim en het nieuwe probleem (van de onterechte en moeilijk controleerbare doorbelasting). 

Het gevolg zal dus een (veel) hogere schade-ontwikkeling bij de grote werkgevers (en de achterliggende verzekeraars) zijn. PVD is hot dus is de aandacht en promotie vanuit  marketingtechnisch perspectief volstrekt begrijpelijk. Maar gelet op het belang van de  schade-ontwikkeling is het bijzonder dat juist de (inkomens)verzekeraars PVD zo stimuleren en het wordt straks een geweldige uitdaging om de eigen de klanten uit te leggen dat er door het tegenovergestelde effect van de gestimuleerde en zelf voorgestelde maatregelen toch premieverhogingen nodig zijn.

Ojaaa UWV!

Bij het overgrote deel van alle reacties op social media is de stemming hetzelfde: ongeacht het (moment van) invoeren ontstaat er door de wijzigingen een toekomst met meer donkere wolken boven een somber werkgeversperspectief. Maar is er, omdat UWV steevast de hand boven het hoofd gehouden zal worden, dan echt alleen maar kommer en kwel en geen enkel lichtpuntje te bekennen? Het slechte nieuws is dus eigenlijk het goede nieuws want wie er ook gaat regeren, Den Haag gaat het UWV niet laten vallen omdat daar is uiteindelijk Brussel voor nodig is. Dus tot die tijd is het verstandiger een constructief scenario met aanvullende alternatieven te schrijven en hiervoor handvatten te zoeken die voor de oplossingen positief gebruikt kunnen worden. Hoe raar het ook klinkt, maar de zekerheid van fouten en de kennis van de tijdslijn kunnen uiterst handige parameters zijn voor het bedenken van herstelprogramma’s. Dus wanneer UWV geen overzichten meer hoeft te maken dan is het bijvoorbeeld handig er voor te zorgen dat een werkgever (de klant) zelf een administratie heeft op basis waarvan gecontroleerd kan gaan worden. 

 Consistentie handvatten

• Den Haag zal tijdens de debatten in rep en roer zijn maar UWV niet laten vallen (te duur en er is politiek geen snel en goedkoop haalbaar alternatief);
• Er komt daarom ook geen wetgeving voor reparatie van het echte probleem:  het UWV zelf. Het financieel belang is enorm (circa 2 miljard per maand) en een verandering slaat dan te grote gaten in de begrotingen. Deze status quo is een behoorlijk stevig fundament om aanvullende investeringen voor private diensten en ICT te onderbouwen en verdedigen;
• Daarnaast laat de uitvoering door UWV al meer dan 10 jaar te wensen over; dat is positief want voor een reparatie is een zekere factor qua noodzaak;
• De kwetsbare uitvoeringspunten; keuringen, consistentie uitvoering, beroep en doorbelastingen zijn voor zowel de Ziektewet als de WIA ook al meer dan 10 jaar verre van goed. Ook dit is positief want behalve de noodzaak zijn ook de aandachtgebieden en de tijdslijnen een redelijk zekere factor, iets wat handig is om de controlepunten in te bouwen.

Wanneer we nu naar de veranderingen uit het voorbeeld kijken ziet de toekomst er opeens al een stuk minder somber uit. De belangrijkste pijnpunten zijn niet nieuw en waren hoe dan ook al aandachtspunten die aangepakt moesten worden. Wanneer deze onderwerpen als nieuwe activiteiten binnen de GO worden belegd is bijvoorbeeld over deze vragen al nagedacht:

• wie moet het gaan doen;
• hebben we voldoende kennis;
• hoe richten we het in;
• hoe zit het met de privacy;
• is er aanvullende software nodig;
• hoe richten we (juist vanwege de software en digitale beslisbomen) de organisatie ‘mens-preferent’ in om te borgen dat de professionals uiteindelijk (altijd kunnen) beslissen?

Over dit laatste punt; ‘mens-preferent’ zal het volgende koersdocument voor de GO gaan. Met de verdergaande digitalisering en het gebruiken van algoritmen voor data(verbindingen) staat de ‘digitale arbodienstverlening’ op het punt haar intrede te doen. Om te voorkomen dat de professionals straks alleen nog vakjes mogen aanklikken en dat de systemen de uiteindelijke keuzes voor de interventies, verzuimbegeleiding en re-integratie bepalen is het zaak dat de eindbeslissing bij de uitvoering altijd door de bedrijfsarts en het sociaal medisch team genomen kan worden.     

Bedankt voor jullie tijd, blijf allemaal gezond en veel leesplezier op www.verzuimdynamiek.nl

Hartelijke groet,

Herwin Schrijver